ग्रामीण भागातील लोकांची आरोग्य स्थिती सुधारणे हे ग्राम स्वच्छता कार्यक्रमाचे मुख्य उद्दिष्ट आहे. ग्रामीण भागातील लोकांना हा कार्यक्रम आपला वाटावा आणि त्यांना त्याचे महत्त्व पटवून देऊन उत्स्फूर्तपणे सहभागी व्हावे या उद्देशाने संत गाडगेबाबा ग्राम स्वच्छता अभियान, राष्ट्रसंत तुकडोजी महाराज स्वच्छ ग्राम स्पर्धा २०००-२००१ पासून राबविण्यात येत आहे.
तसेच, २००२-०३ पासून, स्वच्छता आणि ग्राम विकासाशी संबंधित विशिष्ट क्षेत्रात भरीव कामगिरी करणाऱ्या तालुका, जिल्हा, विभाग आणि राज्य पातळीवरील ग्राम पंचायतींना विशेष पुरस्कार देण्याचा उपक्रम सुरू करण्यात आला. २०१८-१९ पासून, दरवर्षी सरकारी पातळीवरून नवीन मार्गदर्शक तत्त्वे जारी केली जातात.
त्यानुसार, २०१८-१९ या वर्षापासून, संत गाडगे महाराज ग्राम स्वच्छता अभियान स्पर्धेत, जिल्हा परिषदेत ग्रामपंचायत स्तरावरील सर्वोत्तम वॉर्ड आणि स्वच्छता क्षेत्रात भरीव काम करणाऱ्या सर्वोत्तम ग्रामपंचायतींना बक्षिसे दिली जात आहेत.